Kolejna forma strategii połączenia grup bankowo-ubezpieczeniowych to joint venture. Przez pojęcie joint venture rozumiemy wspólne przedsięwzięcie dwóch lub więcej podmiotów gospodarczych, które wyodrębniając część swoich środków, powołują prawnie i organizacyjnie niezależny podmiot do realizacji określonych celów[1].
Joint venture (wspólne ryzyko, wspólne przedsięwzięcie) oznacza łączenie wydzielonych zasobów dwóch lub większej liczby niezależnych partnerów w relatywnie trwały sposób, na skutek czego powstaje nowy podmiot gospodarowania. Niekiedy joint venture określana jest za pomocą triady: wspólna firma – wspólny cel – wspólny zysk. Z punktu widzenia kredytowania zagranicznego spółka ta jest rodzajem kredytu aktywnego, czyli udziałem kapitału obcego we wspólnym przedsiębiorstwie. Powodzenie tej formy aliansu i jej sukces rynkowy zależy od równowagi organizacyjnej między partnerami oraz od skutecznych strategii promocji współpracy.
Joint-venture to realizowana w różnych formach prawnych wspólnota interesów partnerów z różnych państw, którzy dla osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego łączą posiadane środki. Spółka joint-venture to spółka tworzona przez przedsiębiorstwa wywodzące się z różnych krajów, stanowiąca niezależny od partnerów podmiot prawa. W Polsce to potoczna nazwa spółki handlowej zawiązanej przez firmy polskie z firmami zagranicznymi lub wyłącznie przez firmy zagr. na terytorium Polski w celu prowadzenia działalności gospodarczej.
Umowę o utworzeniu joint venture zawiera dwóch lub kilku partnerów, którzy zarządzają przedsiębiorstwem na podstawie podziału funkcji kierowniczych i ryzyka. We wspólnym przedsiębiorstwie łączy się kapitał miejscowy i zagraniczny, know-how partnerów i ich usługi. Strony umowy wspólnie sprawują kontrolę nad finansowo zależną spółką joint-venture oraz podejmują decyzje strategiczne i rozwojowe. Należy dodać, że udziały jednego z partnerów mogą być większościowe, mniejszościowe lub równe. Partnerem może być firma prywatna i państwowa. Jest to dogodna forma partnerstwa ze względu na możliwości napływu walut obcych, rozszerzenia asortymentu produkcji na rynek wewnętrzny i na eksport, a także ze względu na ułatwienie dostępu do technologii zagranicznej i wdrożenie nowoczesnych metod zarządzania. Ponadto połączenie potencjałów finansowych, technicznych i kadrowych kilku partnerów stwarza nowe możliwości w zakresie dywersyfikacji i ekspansji a także obniża ryzyko polityczne i ekonomiczne.
Cecha, która odróżnia joint-venture od strategii aliansów strategicznych, to budowa nowego, odrębnego podmiotu finansowego. Wśród strategii joint-venture wyróżniamy dwie jej odmiany[3]:
- wymagające zaangażowania kapitałowego (equity joint-venture, EJV),
- nie wymagające zaangażowania kapitałowego (non-equity joint-venture, NEJV).
W sytuacji grupy bankowo-ubezpieczeniowej następuje przeważnie przeniesienie lub połączenie kapitałowe, to jest użycie modelu EJV. Wprowadzenie do życia spółki joint-venture bez zaangażowania kapitałowego jest de facto niemożliwe.
Celem tworzenia spółki joint-venture jest połączenie komplementarnych umiejętności i zasobów tak aby można było wykonać wspólnie główne cele strategiczne. Przesłanką tej strategii jest to, że nowo założony podmiot osiągnie wyniki, które nie byłyby możliwe gdyby każda z firm realizował je osobno. W rzeczywistości nowopowstała instytucja najczęściej wykorzystuje placówki banku oraz bazę jego klientów do sprzedaży usług ubezpieczeniowych. W większości przypadków dystrybucja owych produktów następuje przy tym pod wspólną nazwą instytucji bankowej i ubezpieczeniowej. Warto zwrócić uwagę, że w spółkach typu joint-venture dominującą rolę często przejmuje instytucja bankowa. Pozycja ta wynika ze strategicznej roli jaką odgrywają filie i oddziały banku. Ważne jest też doświadczenie w tej sferze. W konsekwencji obserwujemy tendencję do odkupywania udziałów w powstałej spółce od zakładu ubezpieczeń, czego wynikiem może być przejęcie całego zakładu ubezpieczeń.
Z powyższych powodów metoda ta nie należy do strategii długookresowej Poważną wadą jest także możliwość wystąpienia konfliktu interesów między partnerami wspólnego przedsięwzięcia, rozbieżności co do dalszej strategii.
Wśród dodatnich stron utworzenia spółki joint-venture należy wymienić minimalizację ryzyka i kosztów powstania grupy bancassurance. Zmniejszenie ryzyka wynika z możliwości podzielenia ewentualnych strat między dwie instytucje: bank i zakład ubezpieczeń. Podzielić można także koszty związane z rozpoczęciem działalności.
Powodem tworzenia związków kapitałowych między ubezpieczycielami i bankami w formie joint-venture jest chęć ekspansji na nowy (przynajmniej dla jednego z partnerów) rynek – w ujęciu geograficznym, rodzajowym[4] lub wybrany element rynku z zakresu działalności ubezpieczeniowej bądź bankowej. Dodatkowo, utworzona spółka joint-venture często prowadzi działalność w odrębnym segmencie rynków finansowych. Przykładem mogą być fundusze emerytalne.
—
[1] P. Szczepankowski, Tamże, s. 31
[3] O. Kowalewski, Grupy… Tamże, s. 61.
[4] M. Swacha-Lech, Bancassurance – Sprzedaż produktów bankowo-ubezpieczeniowych, CeDeWu, Warszawa 2008, s.33
Prace licencjackie i magisterskie o ubezpieczeniach, z ubezpieczeń 